گزارشی از جامعه هنری جکسون، اندیشکده مستقر در بریتانیا می‌گوید که جمهوری اسلامی در آستانه فروپاشی قرار دارد، و هدف رژیم از اعدام نزدیک به ۹۰۰ نفر در سال جاری ابزاری برای ارعاب مردم خوانده شده است. این گزارش هشدار می‌دهد که فروپاشی رژیم ممکن است به جنگ داخلی منجر شود و بر نیاز به یک انتقال «سریع و بدون درد» برای جلوگیری از آشفتگی بیشتر تأکید می‌کند.
گزارش جامعه هنری جکسون تأکید می‌کند که جمهوری اسلامی کماکان به اصول ایدئولوژیک خود پایبند است و تحت رهبری آیت‌الله علی خامنه‌ای، نه تنها برنامه هسته‌ای خود را بازسازی خواهد کرد، بلکه به «صدور تروریسم» در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی ادامه خواهد داد؛ سیاست‌هایی که این رژیم را به یک تهدید مداوم برای غرب تبدیل کرده است.
با وجود فشارهای داخلی و خارجی، جمهوری اسلامی توانسته با استفاده از مکانیسم‌های سرکوب، از جمله شورای نگهبان و سپاه پاسداران، کنترل خود را حفظ کند. اما این ساختارها که ترکیبی از عناصر دموکراتیک ظاهری و اقتدارگرایی واقعی هستند، در معرض فروپاشی قرار دارند.
در سال‌های اخیر، رژیم با چالش‌های متعددی روبرو بوده است. انتخابات مجلس در سال ۲۰۲۴ با مشارکت تنها ۲۵ میلیون از ۶۱ میلیون نفر واجد شرایط، نشان‌دهنده بیگانگی گسترده مردم است. این گزارش اشاره می‌کند که تنها ۲۲ درصد از ایرانیان از جمهوری اسلامی حمایت می‌کنند و ۸۶ درصد رژیم را مسئول مشکلات اقتصادی می‌دانند. نرخ بیکاری در میان جوانان بیش از ۲۰ درصد است و تورم بالا، همراه با کمبود انرژی و زیرساخت‌های فرسوده، نارضایتی را تشدید کرده است. این عوامل، همراه با اعتراضات گسترده مانند جنبش «زن، زندگی، آزادی» در ۲۰۲۲، نشان‌دهنده شکاف‌های عمیق در جامعه هستند.
جمهوری اسلامی کماکان به اصول ایدئولوژیک خود پایبند است و تحت رهبری آیت‌الله علی خامنه‌ای، نه تنها برنامه هسته‌ای خود را بازسازی خواهد کرد، بلکه به «صدور تروریسم» در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی ادامه خواهد داد
ناپایداری داخلی
یکی از برجسته‌ترین نکات گزارش، تمرکز بر افزایش اعدام‌ها به عنوان نشانه‌ای از ضعف رژیم است. سازمان ملل متحد تهران را متهم کرده که نزدیک به ۹۰۰ نفر را در سال ۲۰۲۵ اعدام کرده و آن را «ابزاری برای ارعاب» توصیف می‌کند. بیشتر اعدام‌شدگان معترضان، اقلیت‌های قومی و مخالفان سیاسی، هستند که نشان‌دهنده تلاش رژیم برای حفظ قدرت از طریق القاء ترس و ارعاب است. گزارش می‌گوید که این اقدامات، نه تنها ناقض موازین حقوق بشر، بلکه نشانه‌ای از ناامیدی رژیم و ناتوانی آن در پاسخگویی به مطالبات مردم است.
گزارش همچنین به تنش‌های قومی اشاره می‌کند؛ در مناطقی مانند سیستان و بلوچستان، خوزستان و کردستان، گروه‌های جدایی‌طلب مانند حزب دموکرات کردستان ایران و حزب آزادی کردستان فعال هستند. این گروه‌ها، که اغلب مسلحانه عمل می‌کنند، می‌توانند در صورت فروپاشی رژیم، به عوامل تشدید کننده جنگ داخلی تبدیل شوند.
گزارش هشدار می‌دهد که تبلیغات و کمپین‌های این گروه‌ها می‌تواند زمینه را برای تجزیه و درگیری‌های داخلی فراهم کند. از سوی دیگر، این نیز احتمال دارد که سپاه پاسداران، که نفوذی عمیق در اقتصاد و سیاست ایران دارد، در صورت سقوط رژیم، قدرت را به دست گیرد و یک رژیم اقتدارگرای جدید ایجاد کند.
بازسازی برنامه هسته‌ای و دوام تهدید
گزارش جامعه هنری جکسون تأکید می‌کند که برنامه هسته‌ای ایران، نه تنها یک ابزار دفاعی، بلکه کلیدی برای بقای رژیم است. علی‌رغم حملات اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه ژوئن ۲۰۲۵، رژیم ادعا می‌کند که مواد غنی‌شده را پیش از ضربه‌ها جابجا کرده و صدها موشک بالستیک و پرتابگر حفظ کرده است. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۵ گفت: «اینطور نیست که اگر آنها تأسیسات ما را با بمب نابود کنند، همه چیز از دست برود – این قابلیت‌ها در ذهن ما وجود دارد و هر کاری کنند، دوباره بازسازی خواهیم کرد.»
گزارش می‌گوید اعدام نزدیک به ۹۰۰ نفر از ابتدای سال جاری میلادی، نه تنها ناقض موازین حقوق بشر، بلکه نشانه‌ای از ناامیدی رژیم و ناتوانی آن در پاسخگویی به مطالبات مردم است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در ۳۰ ژوئن ۲۰۲۵ هشدار داد که ایران می‌تواند غنی‌سازی اورانیوم را «در عرض چند ماه» از سر بگیرد. با شکست مذاکرات ایران و اروپا، فرانسه، آلمان و بریتانیا، موضوع به گروه «ای ۳» به تازگی مکانیسم ماشه را فعال کرده‌اند، که به بازگشت تحریم‌های سازمان ملل بر ایران خواهد انجامید.
گزارش استدلال می‌کند که اهداف هسته‌ای رژیم تغییر نکرده و تنها با جایگزینی رژیم می‌توان تهدید هسته‌ای ایران را ریشه‌کن کرد، به ویژه به این دلیل که هم اصلاح‌طلبان و هم تندروها مواضعی کم‌وبیش یکسان در مورد برنامه هسته‌ای دارند.
حملات اسرائیل، نقطه عطف استراتژیک
یکی از بخش‌های کلیدی گزارش، تحلیل جنگ ۱۲ روزه است که طی آن اسرائیل، با حمایت ایالات متحده، تأسیسات هسته‌ای و موشکی ایران را هدف قرار داد. این حملات، که شامل حمله به مراکز غنی‌سازی مانند فردو، نطنز و اصفهان بود، برنامه هسته‌ای ایران را عقب انداخت اما آن را حذف نکرد.
گزارش می‌گوید حمله اسرائیل برای اولین بار پس از ده‌ها سال حمایت ار تروریسم، ایران پاسخی به فعالیت‌های مخرب خود از جمله حمله ۷ اکتبر و کشتن بیش از ۱۰۰۰ سرباز آمریکایی در منطقه، دریافت کرد.
اسرائیل، با مجوز دولت ترامپ، از سیاست «کاهش تنش» دولت بایدن فاصله گرفت و به جای تمرکز بر گروه‌های ایران (مانند حماس و حزب‌الله)، مستقیماً ایران را هدف قرار داد. این حملات، رهبر ایران را به پناهگاهی غیرقابل دسترس راند و کیش شخصیت‌پرستی او را تضعیف کرد.
گزارش اشاره می‌کند که دستگیری بیش از ۷۰۰ نفر، از جمله یک ژنرال سپاه، به اتهام جاسوسی برای اسرائیل نشانه پارانویای رژیم است؛ به ویژه در شرایطی که نشانه‌های آشکاری از شکاف میان رژیم و جامعه به چشم می‌خورد.
دستگیری بیش از ۷۰۰ نفر، از جمله یک ژنرال سپاه، به اتهام جاسوسی برای اسرائیل نشانه پارانویای رژیم است؛ به ویژه در شرایطی که نشانه‌های آشکاری از شکاف میان رژیم و جامعه به چشم می‌خورد.
خطر جنگ داخلی
گزارش هنری جکسون هشدار می‌دهد که فروپاشی رژیم می‌تواند به خلا قدرت و جنگ داخلی، مشابه آنچه در سوریه، عراق و لیبی رخ داد، منجر شود و تاکید می‌کند که به هر قیمتی که شده باید از چنین سناریویی اجتناب کرد. این گزارش عوامل خطر جنگ داخلی را رقابت گروه‌های مسلح، دخالت خارجی و تنش‌های قومی برمی‌شمارد. به عنوان مثال، بسیج ایران، با ساختار غیرمتمرکز، می‌تواند به شبه‌نظامیان محلی تبدیل شود و سپاه ممکن است قدرت را غصب کند.
برای جلوگیری از چنان وضعیتی، گزارش بر انتقال قدرت «سریع و بدون درد» تأکید می‌کند. پیشنهادها شامل تشکیل یک تیم اجرایی موقت ۱۰۰ روزه، پروژه شکوفایی ایران برای تداوم اقتصادی، و مدل دولت فدرالی برای مدیریت تنوع قومی است. این گزارش می‌گوید غرب باید با حمایت از گروه‌های مخالف داخلی و تبعیدی، انتقال قدرت را تسهیل کند.
ضرورت فروپاشی رژیم
گزارش همچنین توصیه می‌کند که اسرائیل برتری هوایی خود را حفظ کند تا آزادی عملی در ایران داشته باشد. نویسندگان این گزارش معتقدند که ایالات متحده و اسرائیل باید استراتژی گسترده‌تری برای سرنگونی رژیم اتخاذ کنند، نه فقط هدف قرار دادن تأسیسات هسته‌ای. هماهنگی غرب برای جلوگیری از خلا قدرت و تمرکز بر جایگزینی رژیم با یک دموکراسی لیبرال ضروری است.
گزارش نتیجه می‌گیرد که «فروپاشی رژیم ایران نه تنها ممکن، بلکه برای ثبات منطقه ضروری است. فشارهای داخلی و خارجی می‌توانند رژیم را تضعیف کنند، اما بدون یک استراتژی هماهنگ، خطر جنگ داخلی و بی‌ثباتی بیشتر وجود دارد.»
