«گروه ای۳» – شامل فرانسه، بریتانیا و آلمان – در اقدامی نسنجیده و خطرناک، مکانیسم «بازگشت خودکار» تحریم‌های سازمان ملل را علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌ای‌اش فعال کرده است؛ تصمیمی که می‌تواند خاورمیانه را بار دیگر به آتش بکشد.
قانون مورفی، که در دهه ۱۳۲۰ پس از یک خطای مهندسی شکل گرفت، می‌گوید: «هر چیزی که ممکن است خراب شود، خراب خواهد شد.» گویا شکلی از این قانون در تصمیم‌گیری‌های «گروه ای۳» در قبال خاورمیانه، به‌ویژه روابط پرتنش غرب با ایران، صدق می‌کند، به این معنا که اگر گروه «ای۳» بتواند اقدامی غیرواقع‌بینانه، نسنجیده، نابهنگام و خطرناک انجام دهد که بحرانی بین‌المللی را تشدید کند، آن را انجام خواهد داد.»
نمونه بارز این موضوع، تصمیم اخیر «گروه ای۳» برای فعال‌سازی مکانیسم «بازگشت خودکار» توافق هسته‌ای برجام است که امکان بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل را در واکنش به ادعای نقض تعهدات هسته‌ای ایران فراهم می‌کند. این توافق میان ایران، اتحادیه اروپا، پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان امضا شده بود، هرچند ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به‌طور یک‌جانبه از آن خارج شد.
این تصمیم «گروه ای۳» نه‌تنها خطرناک است، بلکه می‌تواند خاورمیانه را، که به دلیل اقدامات اسرائیل به‌اندازه کافی ملتهب است، به سوی درگیری تازه‌ای سوق دهد.
تصمیم «گروه ای۳» برای فعال کردن مکانیسم ماشه می‌تواند خاورمیانه را، که به دلیل اقدامات اسرائیل به‌اندازه کافی ملتهب است، به سوی درگیری تازه‌ای سوق دهد.
منطق اشتباه یا تحریف عمدی؟
در سال ۲۰۱۸، دولت دونالد ترامپ تنها سه سال پس از امضای برجام در دوره اوباما، به‌طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد. در آن زمان، «گروه ای۳» نه‌تنها انتقاد جدی‌ای از این اقدام آمریکا نکرد، بلکه عملاً با رژیم تحریم‌های جدید آمریکا، از جمله تحریم‌های ثانویه علیه کشورهایی که با ایران تجارت می‌کردند، همسو شد.
به عبارت دیگر، ابتدا ایالات متحده تعهدات خود را نقض کرد و «گروه ای۳» هیچ تلاشی برای پاسخگو کردن آمریکا انجام نداد. در مقابل، ایران بر اساس ماده ۳۶ برجام عمل کرد که به هر طرف اجازه می‌دهد در صورت نقض تعهدات توسط طرف دیگر، اجرای تعهدات خود را به‌طور کامل یا جزئی متوقف کند یا موضوع را به شورای امنیت گزارش دهد. روسیه نیز از موضع ایران حمایت کرده و خاطرنشان ساخته که «گروه ای۳» خود با تسهیل سیاست «فشار حداکثری» آمریکا، برجام را نقض کرده است.
نکته قابل‌توجه این است که تصمیم «گروه ای۳» برای فعال‌سازی مکانیسم بازگشت تحریم‌ها پس از حملات اخیر اسرائیل و آمریکا علیه ایران اتخاذ شده است. این قدرت‌های اروپایی نه‌تنها این حملات غیرموجه اسرائیل به ایران را محکوم نکردند، بلکه با صدور بیانیه‌هایی از آن حمایت کرده و تمام تقصیر را به گردن تهران انداختند.
چرا ایران باید انگیزه‌ای برای مذاکره داشته باشد؟
قدرت‌های اروپایی نه‌تنها حملات غیرموجه اسرائیل به ایران را محکوم نکردند، بلکه با صدور بیانیه‌هایی از آن حمایت کرده و تمام تقصیر را به گردن تهران انداختند.
«گروه ای۳» هیچ‌گاه به‌طور جدی بررسی نکرده که ایران پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و پذیرش ضمنی این اقدام توسط متحدان اروپایی‌اش، چه انگیزه‌ای برای مذاکره با غرب می‌تواند داشته باشد. این در حالی است که تأسیسات هسته‌ای ایران همچنان تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد تا اطمینان حاصل شود که برنامه هسته‌ای این کشور ماهیت نظامی ندارد. هم آژانس و هم جامعه اطلاعاتی آمریکا پیش‌تر اعلام کرده‌اند که هیچ شواهدی دال بر ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران وجود ندارد.
با این حال، چگونه می‌توان ایران را به دلیل کاهش تعهداتش به برجام سرزنش کرد، در حالی که اسرائیل به‌طور آشکار در حال ارتکاب نسل‌کشی علیه مردم فلسطین است و ادعا می‌کند حق حمله به هر کشوری در منطقه را دارد، و اتحادیه اروپا حتی حداقل اقدامات لازم برای توقف این رفتار را انجام نداده است؟ در چنین شرایطی، تنها اقدام قابل‌توجه «گروه ای۳»، تحریک بیشتر ایران است که می‌تواند منطقه را به آتش بکشد.
خطر یک درگیری تازه
یا «گروه ای۳» آگاهانه در پی برافروختن درگیری جدید با ایران است، یا هیچ درکی از مخاطرات اقدامات خود ندارد. در هر دو حالت، منطقه در موقعیتی بسیار خطرناک قرار گرفته است. تصمیم «گروه ای۳» برای بازگرداندن تحریم‌ها نه‌تنها تنش‌ها را تشدید می‌کند، بلکه می‌تواند مذاکرات آینده برای احیای برجام یا حل دیپلماتیک اختلافات را دشوارتر کند.
