مردم محله لوکس ویندرمر در ایالت فلوریدا، این زوج بازنشسته را با نام‌های پیتر و نانسی می‌شناسند؛ زن و شوهری خوش‌برخورد که از دیدار دو دختر موفق‌شان، که یکی از آنها استاد علوم در دانشگاه هاروارد است، لذت می‌برند. اما پشت دیوارهای بلند ویلای ۳.۶ میلیون دلاری‌شان کنار دریاچه، واقعیت دیگری نهفته است: «پیتر» همان پرویز ثابتی است، مقام ارشد پیشین ساواک، دستگاه امنیتی حکومت پهلوی، که اکنون در فلوریدا با شکایتی ۲۲۵ میلیون دلاری به اتهام نقض حقوق بشر و شکنجه در ایران روبه‌رو شده است.
یک قاضی دادگاه فدرال در فلوریدا ماه گذشته حکم داد که ثابتی، ۸۹ ساله، باید در برابر شکایتی به ارزش ۲۲۵ میلیون دلار پاسخگو باشد. سه مرد ایرانی که اکنون در کالیفرنیا زندگی می‌کنند و بین ۶۸ تا ۸۵ سال دارند، خود را زندانیان سیاسی سابق معرفی کرده‌اند. آنها می‌گویند در دهه ۱۳۵۰ خورشیدی توسط ساواک بازداشت و تحت شکنجه قرار گرفته‌اند. به گفته شاکیان، این اقدامات به دستور مستقیم ثابتی انجام شده است.
خلاصه‌ای از این متن را بشنوید:
سه مرد ایرانی در کالیفرنیا که خود را زندانیان سیاسی سابق معرفی کرده‌اند می‌گویند به دستور ثابتی در دهه ۱۳۵۰ خورشیدی توسط ساواک بازداشت و تحت شکنجه قرار گرفته‌اند.
در شکایت ثبت‌شده در دادگاه آمده است که شاکیان به‌عنوان مخالفان احتمالی حکومت شاه بازداشت شدند و در بازداشتگاه‌های ساواک با روش‌هایی چون شوک الکتریکی، کشیدن ناخن، غرق مصنوعی و تجاوز روبه‌رو بودند. آنها همچنین به ابزاری موسوم به «آپولو» اشاره کرده‌اند؛ صندلی فلزی با کلاهی که فریاد زندانی را در گوش خودش تشدید می‌کرد.
اسناد دادگاه نشان می‌دهد که شاکیان پس از بازجویی و شکنجه، مجبور به اعترافات ساختگی شدند و مدتی را در زندان گذراندند. وکلای ثابتی در دفاعیات خود خواستار رد پرونده به دلیل گذشت مهلت قانونی شدند، اما قاضی گریگوری پرسنل این درخواست را در اوت امسال رد کرد.
ثابتی تاکنون در این پرونده واکنش عمومی نشان نداده است. او پیش‌تر گفته بود ساواک زندانیان را شکنجه نمی‌کرده و خود او همواره «با شکنجه مخالف بوده است». تلاش روزنامه گاردین برای تماس با او، از طریق ایمیل، تلفن و پیام به وکلایش بی‌نتیجه مانده است.
پرویز ثابتی و خانواده‌اش در سال ۱۹۷۸، چند ماه پیش از انقلاب اسلامی، ایران را ترک کردند. به گفته منابع مختلف، آنها توانستند سرمایه قابل توجهی را از کشور خارج کنند. یک منبع میزان این دارایی را بیش از ۲۰ میلیون دلار عنوان کرده است.
پس از ورود به ایالات متحده، ثابتی و همسرش نام‌های کوچک خود را به پیتر و نانسی تغییر دادند و در فلوریدا شرکتی فعال در زمینه توسعه املاک راه‌اندازی کردند. اسناد رسمی ایالت فلوریدا نشان می‌دهد که او، همسرش و دو دخترشان مدیر چندین شرکت املاک هستند که هنوز فعال‌اند.
خانواده ثابتی در طول چهار دهه گذشته چندین ملک در اورنج کاونتی خریداری کرده‌اند. از جمله یک ویلای پنج‌خوابه در ویندرمر که در سال ۲۰۰۵ به ارزش ۳.۵ میلیون دلار خریداری شد. آنها اکنون در همان خانه زندگی می‌کنند. سوابق عمومی نشان می‌دهد که پرویز و نسرین ثابتی هر دو شهروند آمریکا هستند و در انتخابات سال ۲۰۲۴ نیز رأی داده‌اند.
پس از ورود به ایالات متحده، ثابتی و همسرش نام‌های کوچک خود را به پیتر و نانسی تغییر دادند و در فلوریدا شرکتی فعال در زمینه توسعه املاک راه‌اندازی کردند.
پرویز ثابتی در دهه ۱۳۵۰ به‌عنوان مدیرکل اداره سوم ساواک، بخش امنیت داخلی، شناخته می‌شد. این اداره مسئولیت مقابله با مخالفان سیاسی و گروه‌های مسلح را بر عهده داشت. گزارش‌های سازمان‌های حقوق بشری و خاطرات زندانیان سیاسی، ساواک را به استفاده گسترده از شکنجه متهم می‌کند.
سازمان عفو بین‌الملل در گزارش‌هایی در همان سال‌ها از «شکنجه سیستماتیک» در زندان‌های ایران خبر داده بود. تخمین‌ها درباره شمار قربانیان ساواک متفاوت است، اما هزاران نفر بازداشت و شکنجه شدند و صدها نفر جان خود را از دست دادند.
طبق یک گزارش محرمانه سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) که سال‌ها بعد منتشر شد، ثابتی یکی از نزدیک‌ترین و وفادارترین یاران شاه محسوب می‌شد و نفوذ گسترده‌ای در دستگاه امنیتی داشت.
تا سال گذشته محل زندگی ثابتی برای عموم ناشناخته بود. در فوریه ۲۰۲۳، انتشار عکسی از یکی از دخترانش در شبکه‌های اجتماعی، که او را در یک تجمع مخالف جمهوری اسلامی در لس‌آنجلس نشان می‌داد، به شناسایی او منجر شد. این موضوع راه را برای طرح شکایت علیه او باز کرد.
به گفته گروه‌های مخالف ایرانی در آمریکا، پیگیری پرونده ثابتی بخشی از تلاش گسترده‌تر جامعه ایرانیان خارج از کشور برای روشن کردن گذشته حکومت پهلوی و ایجاد زمینه برای آینده‌ای دموکراتیک در ایران است.
برخی منابع می‌گویند ثابتی در سال‌های اخیر به‌عنوان مشاور امنیتی رضا پهلوی، پسر آخرین شاه ایران، فعالیت داشته است. رضا پهلوی که خود را ولیعهد می‌نامد، در مصاحبه‌هایی گفته بود منشوری از اصول دموکراتیک برای آینده ایران تهیه کرده است.
با این حال، حضور ثابتی در کنار او با انتقادهایی مواجه شده است. مخالفان می‌گویند نقش او در ساواک یادآور دوره‌ای است که سرکوب مخالفان گسترده بود.
در فوریه ۲۰۲۳، انتشار عکسی از یکی از دختران ثابتی در شبکه‌های اجتماعی، که او را در یک تجمع مخالف جمهوری اسلامی در لس‌آنجلس نشان می‌داد، به شناسایی او منجر شد.
سارا کولون، وکیل شاکیان، تصمیم دادگاه برای ادامه رسیدگی به این پرونده را «پیروزی برای بازماندگان شکنجه» توصیف کرده است. او گفته است: «این پرونده تنها درباره پایان دادن به مصونیت نیست، بلکه درباره تأیید حق بازماندگان برای پیگیری عدالت و بازپس‌گیری کرامت‌شان است.»
یک گروه مدافع حقوق بشر با نام «جمعیت ایرانی برای عدالت و پاسخگویی» نیز گفته امیدوار است این پرونده به پایان دادن به چرخه خشونت در ایران، چه در دوران پهلوی و چه در دوره جمهوری اسلامی، کمک کند. در بیانیه این گروه آمده است: «پیام روشن است؛ همه قربانیان سزاوار عدالت هستند و همه کسانی که در شکنجه و سرکوب نقش داشته‌اند باید پاسخگو باشند.»
هیچ‌کدام از اعضای خانواده ثابتی به درخواست رسانه‌ها برای اظهار نظر پاسخ نداده‌اند.
دادگاه فلوریدا هنوز تاریخ دقیق محاکمه را اعلام نکرده، اما احتمال دارد رسیدگی به این پرونده از اوایل سال آینده آغاز شود. این محاکمه می‌تواند نخستین باری باشد که یکی از مقام‌های ارشد ساواک در خارج از ایران به‌طور رسمی به اتهام نقض حقوق بشر محاکمه می‌شود.
برای بسیاری از قربانیان ساواک، این پرونده فرصتی است برای بازخواست از یکی از مقام‌های بلندپایه آن سازمان. اما نتیجه نهایی همچنان نامعلوم است و مشخص نیست دادگاه آمریکا چه تصمیمی خواهد گرفت.
