رسانه‌های بین‌المللی اعدام بابک شهبازی را، بیش از آنکه حکمی قضایی باشد، نمایشی از قدرت و قاطعیت رژیم ایران در برابر دشمن خارجی و مخالفان داخلی تلقی کرده‌اند.
تحلیلگران بر این باورند که زمان‌بندی اجرای حکم، همزمان با افزایش فشارهای امنیتی و سیاسی داخلی و تنش‌های منطقه‌ای، نشان می‌دهد حکومت قصد دارد با نمایش قدرت اطلاعاتی و امنیتی خود، پیام روشنی به مخاطبان داخلی و خارجی ارسال کند.
خلاصه‌ای از این متن را بشنوید:
در چنین فضایی، اعدام شهبازی نه تنها ابزاری برای مقابله با آنچه مقامات «جاسوسی برای اسرائیل» می‌نامند، بلکه نشانه‌ای از استراتژی حکومتی برای بازدارندگی مخالفان داخلی و تأمین مشروعیت خود در شرایط بحرانی است.
این اقدام، به گفته ناظران، بخشی از الگوی بلندمدت استفاده از اعدام به‌عنوان ابزاری سیاسی است که با هدف ایجاد رعب، تثبیت کنترل و ارسال پیام به قدرت‌های خارجی اجرا می‌شود.
روایت رسمی
در روایت رسمی دستگاه قضایی ایران، بابک شهبازی فردی معرفی شد که به واسطه شغل خود به عنوان پیمانکار تأسیسات صنعتی، توانسته بود به مراکزی که با بخش‌های مخابراتی، امنیتی و نظامی همکاری دارند دسترسی پیدا کند. مقام‌های ایرانی مدعی شدند او با جمع‌آوری و انتقال اطلاعات محرمانه به اسرائیل، امنیت ملی کشور را به خطر انداخته است.
اعدام شهبازی در شرایطی صورت می‌گیرد که ایران با چالش‌های متعددی از جمله فشارهای ناشی از جنگ دوازده‌روزه با اسرائیل، افزایش انتقادهای داخلی و وضعیت دشوار اقتصادی روبه‌رو بود.
تحلیلگران بین‌المللی معتقدند زمان‌بندی اجرای این حکم بی‌ارتباط با فضای سیاسی ایران نیست. هم‌زمانی آن با سالگرد اعتراضات گسترده در کشور و نیز افزایش تنش با اسرائیل، این شائبه را تقویت کرده که حکومت ایران می‌خواسته با نشان دادن قاطعیت در برابر دشمن خارجی، پیام روشنی به مخالفان داخلی بفرستد.
به باور این تحلیلگران، اعدام افرادی با اتهام جاسوسی برای موساد در دوره‌هایی که حکومت زیر فشار است، به ابزاری برای ایجاد رعب و بازدارندگی در داخل بدل می‌شود. آمارهای ارائه‌شده از سوی نهادهای مستقل نشان می‌دهد که در دو سال اخیر چندین نفر به اتهام جاسوسی برای اسرائیل اعدام شده‌اند و این روند رو به افزایش بوده است.
در سطح منطقه‌ای نیز این اقدام حامل پیامی سیاسی تلقی می‌شود. ایران با برجسته‌کردن خطر «نفوذ موساد» تلاش می‌کند مشروعیت اقدامات امنیتی خود را تقویت کند و در عین حال نشان دهد که حتی در اوج فشارهای خارجی نیز قادر است شبکه‌های اطلاعاتی رقیب را شناسایی و متهمان را مجازات کند.
اعدام شهبازی در شرایطی صورت می‌گیرد که ایران با چالش‌های متعددی از جمله فشارهای ناشی از جنگ دوازده‌روزه با اسرائیل، افزایش انتقادهای داخلی و وضعیت دشوار اقتصادی روبه‌رو بود.
فعالان حقوق بشر چه می‌گویند
در سوی دیگر، سازمان‌های حقوق بشری و نهادهای بین‌المللی تصویری کاملاً متفاوت ارائه می‌دهند. آنها می‌گویند بابک شهبازی قربانی روندی ناعادلانه شد؛ روندی که در آن اعترافات تحت فشار و بدون دسترسی کافی به وکیل، اساس صدور حکم را تشکیل داده است.
گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد او مدتی طولانی در سلول انفرادی نگهداری شده و خانواده‌اش نیز تحت فشار قرار گرفته‌اند.
وکیل مدافع شهبازی گفته که امکان دسترسی به مدارک پرونده وجود نداشته و درخواست‌های تجدیدنظر بی‌دلیل رد شده است. چنین شرایطی از دید مدافعان حقوق بشر مصداق نقض آشکار حقوق متهم و اصول یک دادرسی منصفانه است.
یکی از نکات بحث‌برانگیز در پرونده، به گزارش رسانه آمریکایی پی‌بی‌اس مربوط می‌شود. این رسانه گزارش داده است که یکی از مستندات علیه شهبازی، پیامی بود که گفته می‌شود خطاب به ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، نوشته و در آن پیشنهاد همکاری برای مقابله با روسیه داده بود.
وکیل مدافع شهبازی گفته که امکان دسترسی به مدارک پرونده وجود نداشته و درخواست‌های تجدیدنظر بی‌دلیل رد شده است.
به گفته پی‌بی‌اس، مقامات ایرانی همین پیام را به‌عنوان مدرکی برای «جاسوسی به نفع اسرائیل» مطرح کردند؛ ادعایی که منابع مستقل تاکنون تأیید نکرده‌اند.
این پرونده تنها یک نمونه از الگوی گسترده‌تر در ایران است؛ الگویی که طی آن متهمان امنیتی اغلب بدون دسترسی به دفاع مستقل و شفاف محاکمه می‌شوند و اعترافات تلویزیونی یا گزارش‌های امنیتی جایگزین مستندات حقوقی می‌شود.
پیامدها
اعدام بابک شهبازی، بار دیگر بحث‌های گسترده‌ای درباره استفاده سیاسی از مجازات مرگ، ضعف‌های سیستم قضایی ایران و تأثیر این روند بر جایگاه بین‌المللی کشور برانگیخته است.
سازمان‌های حقوق بشری هشدار داده‌اند که ادامه این روند می‌تواند فشارهای جهانی بر ایران را افزایش دهد و زمینه تحریم‌های تازه حقوق بشری را فراهم کند. در عین حال، این پرونده بار دیگر نگاه‌ها را به آمار بالای اعدام‌ها در ایران جلب کرده است.
پرونده بابک شهبازی تنها به سرنوشت یک فرد محدود نمی‌شود، بلکه به گفته ناظران، بازتابی از وضعیت کلی حقوق بشر و فضای سیاسی در ایران است.
در شرایطی که حکومت با فشارهای اقتصادی و سیاسی روبه‌روست، استفاده از ابزار اعدام برای نمایش اقتدار می‌تواند پیامدهای پیچیده‌ای داشته باشد. از یک سو ممکن است در کوتاه‌مدت موجب ایجاد فضای خوف و سکوت در داخل شود، اما از سوی دیگر در سطح بین‌المللی وجهه ایران را بیش از پیش مخدوش می‌کند.
