تصاویر ماهوارهای تازه که توسط آسوشیتدپرس تحلیل شده نشان میدهد ایران بازسازی مراکز تولید موشک خود را که در جنگ ۱۲ روزه ماه ژوئن هدف قرار گرفتند آغاز کرده است.
با این حال، در حالی که کار بازسازی در تأسیسات سوخت جامد در پارچین و شاهرود به سرعت در جریان است، یک مؤلفه حیاتی هنوز در دسترس ایران نیست: دستگاههای صنعتی عظیمی به نام «میکسرهای سیارهای» که برای تولید سوخت جامد موشکها ضروریاند.
خلاصهای از این متن را بشنوید:
برای تهران، احیای برنامه موشکی یک ضرورت راهبردی است. در جریان جنگ اخیر، حملات هوایی اسرائیل بخش بزرگی از شبکه دفاع هوایی ایران را نابود کرد و چندین مرکز موشکی را هدف گرفت.
کارشناسان میگویند اسرائیل بهطور هدفمند ساختمانهایی را منهدم کرد که میکسرهای سیارهای در آنها قرار داشت؛ دستگاههایی با پرههای چرخان که سوخت جامد را به طور یکنواخت ترکیب میکنند. بدون آنها، ایران قادر نیست تولید موشک را به سطح پیشین بازگرداند.
اسرائیل بهطور هدفمند ساختمانهایی را منهدم کرد که میکسرهای سیارهای در آنها قرار داشت؛ دستگاههایی با پرههای چرخان که سوخت جامد را به طور یکنواخت ترکیب میکنند.
احتمال داده میشود تهران برای تهیه تجهیزات جایگزین به چین متوسل شود؛ کشوری که ایران پیشتر مواد و قطعات مرتبط با موشک را از آن خریده بود. ایالات متحده هم پیشتر چند شرکت چینی را به همین دلیل تحریم کرده است.
تصاویر ماهوارهای پس از جنگ نشانههای روشنی از بازسازی را نشان میدهد. در پارچین سالنهای اختلاط در حال تعمیر است و در شاهرود، ۳۵۰ کیلومتری شمالشرق تهران، فعالیت مشابهی دیده میشود.
سرعت این بازسازی، در حالی که در سایتهای هستهای بمبارانشده هیچ فعالیتی دیده نمیشود، نشان میدهد که تهران تا چه اندازه بر احیای توان موشکی متمرکز است.
در طول جنگ ژوئن، ایران ۵۷۴ موشک بالستیک به سوی اسرائیل شلیک کرد. به گفته اندیشکده امنیت ملی یهودی در واشنگتن، با احتساب پرتابهای پیش از جنگ، شمار کل موشکهای شلیکشده ایران به حدود ۹۰۰ فروند رسید؛ یعنی بیش از یکسوم از کل ذخایر برآوردشده این کشور.
پیش از جنگ، تحلیلگران معتقد بودند ایران قادر است ماهانه بیش از ۲۰۰ موشک سوخت جامد تولید کند. حملات اسرائیل ظاهراً برای از بین بردن همین ظرفیت طراحی شده بود.
سام لِیر، پژوهشگر مرکز جیمز مارتین، میگوید: «اگر ایران دوباره به میکسرهای سیارهای دست یابد، میتواند بار دیگر تولید انبوه را از سر بگیرد.»
کارل پارکین، پژوهشگر دیگر، نیز معتقد است: «گلوگاه تولید ایران همان بخش اختلاط سوخت بود. اگر این محدودیت رفع شود، ایران ظرفیت لازم برای تولید حجم بالای موشک را خواهد داشت.»
مقامهای ایرانی اما تأکید دارند که جنگ اخیر اولویتهای دفاعی کشور را تغییر داده است. وزیر دفاع، ژنرال عزیز نصیرزاده، اعلام کرده ایران موشکهای تازهای با کلاهکهای پیشرفتهتر طراحی کرده است.
مسعود پزشکیان، رئیسجمهور، نیز در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، اسرائیل و ایالات متحده را مسئول ضربه به روند صلح معرفی کرد.
تصاویر منتشرشده از یک مرکز موشکی در سوریه که به ایران نسبت داده میشود نشان میداد دستگاهی شبیه به میکسرهای ساخت چین در آن استفاده شده است.
سفر اخیر رئیسجمهوری ایران به پکن هم گمانهزنیها درباره احتمال همکاری دو کشور را افزایش داده، هرچند مقامات هیچکدام جزئیاتی منتشر نکردهاند.
وزارت خارجه چین در پاسخ به پرسشها گفته پکن از حاکمیت ایران حمایت میکند اما نسبت به تشدید تنشها در خاورمیانه «عمیقاً نگران» است.
تحلیلگران غربی هشدار میدهند اگر ایران با کمک چین به سطح تولید پیش از جنگ بازگردد، تعداد بالای موشکها میتواند سامانههای دفاعی اسرائیل را فرسوده کند.
پیش از جنگ، تحلیلگران معتقد بودند ایران قادر است ماهانه بیش از ۲۰۰ موشک سوخت جامد تولید کند. حملات اسرائیل ظاهراً برای از بین بردن همین ظرفیت طراحی شده بود.
کان کاساپاوغلو از مؤسسه هادسون حتی احتمال داده که چین سامانههای هدایت و ریزپردازندهها را هم در اختیار ایران قرار دهد. او نوشته است: «اگر ایران روابط خود با چین را برای تقویت توان نظامیاش به کار گیرد، جنگ ۱۲ روزه تنها یک وقفه کوتاه خواهد بود، نه یک شکست سرنوشتساز.»
همزمان، خطرات داخلی نیز آشکار است. در ماه آوریل، انفجاری در یکی از بنادر ایران که گفته میشود به مواد شیمیایی مرتبط با سوخت موشک مربوط بوده، دستکم ۷۰ کشته برجای گذاشت. دولت ایران هنوز توضیح شفافی درباره علت حادثه نداده است.
با وجود تحریمها و حملات اسرائیل، شواهد نشان میدهد ایران مصمم است برنامه موشکی خود را حفظ و تقویت کند. سام لیر میگوید، «ایران سرمایهگذاری عظیمی در این حوزه کرده و بعید است که هرگز حاضر شود درباره آن مذاکره کند.»
در شرایطی که سامانههای پدافندی ایران آسیب دیدهاند، موشکها از معدود ابزارهای بازدارندگی نظامی این کشور محسوب میشوند. مقامات ایرانی همواره تأکید کردهاند که برنامه موشکی هرگز بخشی از مذاکرات با غرب نخواهد بود.